Onze visie op een sterk leerbeleid: breed gedragen, stevig verankerd

De vaardigheden van je medewerkers regelmatig aanscherpen: het staat in elke organisatie hoog op de to-dolijst. Maar met een eenmalige workshop kom je niet ver. Obelisk pleit voor een doordacht leerbeleid, gebaseerd op de bedrijfsstrategie en gedragen door het hele team. Klaas Dumon werkt al enkele jaren bij Obelisk en begeleidt ondernemingen in hun organisatieontwikkeling. Hij licht met veel enthousiasme de visie van Obelisk op leren toe.

Dag Klaas! We starten met een streepje theorie: hoe zou jij een goede lerende organisatie definiëren?

Klaas: “De meeste organisaties starten vanuit de vraag ‘Doen we de dingen goed?’. Typerend voor een lerende organisatie is de extra vraag ‘Doen we de goede dingen?’. Ik geef hier graag nog wat meer kadering bij. In wetenschappelijk onderzoek over leren in organisaties wordt onderscheid gemaakt tussen ‘single en double loop learning in organisations’ (Argyrs, 1977).

Een organisatie met ‘single loop learning’ hanteert een enge visie en stelt zich enkel de vraag: ’Doen we de dingen goed?’.  Je ziet een gedeelde verantwoordelijkheid in leren & ontwikkelen. Enerzijds is het aan het bedrijf om de lijnen uit te zetten van een duidelijk leerbeleid, met de nodige procedures en processen om de ontwikkeling van haar mensen te stimuleren. Anderzijds moeten medewerkers autonoom de stap zetten om bij te leren en nieuwe rollen op zich te nemen. Door hun kennis te verruimen, leveren ze een significante bijdrage aan hun organisatie.

Louter een breed opleidingsaanbod aanbieden op basis van noden en -behoeften is een top down proces en volstaat niet in een lerende organisatie. In een organisatie met ‘double loop learning’ gaat de reflectie dieper.  Het is pas wanneer je als organisatie een kwaliteitscyclus of feedbackloops installeert dat je zicht krijgt op onderliggende oorzaken van bepaald gedrag. Dit stelt een organisatie in staat om inzicht te krijgen en te leren van fouten en onjuiste methoden. Wanneer een organisatie dit doet, spreken we van een lerende organisatie.”

Hoe ziet zo’n helder leerbeleid eruit?

Klaas: “Voor ons stoelt een duurzaam leerbeleid op drie pijlers. Om te beginnen is een leerbeleid geen reeks eenmalige opleidingen, integendeel. De aanpak is zowel verticaal als horizontaal gealigneerd. Verticaal houdt in dat het leerbeleid in lijn ligt met je bedrijfsvisie, -strategie en -doelstellingen. Horizontale alignering wijst erop dat het leerbeleid de andere hr-activiteiten perfect aanvult: instroom, onboarding, functioneringsgesprekken … Ze maken tenslotte allemaal deel uit van het brede hr-plan. Ten tweede moet er ruimte zijn voor initiatieven, zowel vanuit je individuele collega’s als vanuit het team, om kennis uit te wisselen. Ten slotte moet je een goede mix voorzien tussen de verschillende leervormen.”

Wat zijn die verschillende leervormen?

Klaas: “Obelisk onderscheidt drie vormen van leren. Formeel leren is natuurlijk de bekendste leervorm. Dit gaat van klassikale opleidingen, over externe trainingen, tot inspiratiesessies door een expert. Sociaal leren betekent dat je van én met elkaar gaat leren. Zo kan je bijvoorbeeld intervisies op touw zetten. Collega’s met dezelfde uitdagingen of achtergrond verzamelen rond een bepaald topic en stellen elkaar vragen, om zo tot nieuwe inzichten te komen. Het derde type is informeel leren. Dat doe je continu doorheen de dag: learnings on the job verwerven, collega’s observeren … Het belang van deze leervorm valt niet te onderschatten. Vaak maken organisaties de fout om dit volledig los te laten. Onze tip? Benader deze leervorm strategisch en veranker hem structureel in je leerbeleid. Informeel is niet hetzelfde als ongeleid.”

Duidelijk! Maar waarom is een leerbeleid zo belangrijk voor een organisatie?

Klaas: “Een goed leerbeleid hangt samen met je bedrijfsstrategie en draagt dus bij tot het bereiken van je organisatiedoelstellingen. Het zorgt er namelijk voor dat je medewerkers de juiste competenties ontwikkelen om hun taken optimaal uit te voeren. Het vertrouwen in hun eigen vaardigheden gaat erop vooruit, en dat brengt allerlei positieve gevolgen met zich mee. En vergeet niet dat de politiek steeds meer belang hecht aan leren binnen organisaties. Zo voorziet de nieuwe arbeidsdeal in een individueel opleidingsrecht, waardoor werknemers recht hebben op enkele opleidingsdagen.”

“Dankzij een sterk leerbeleid zijn je collega’s extra gemotiveerd, zetten ze sterke resultaten neer en leveren ze een waardevolle bijdrage om de bedrijfsambities te realiseren.”

Een onmisbare schakel dus, zeker gezien de krapte op de arbeidsmarkt. Een sterk leerbeleid is essentieel om talent aan te werven.  Hoe ondersteunt Obelisk organisaties in de ontwikkeling hiervan?

Klaas: “We starten met een intakegesprek, zodat we een volledig beeld krijgen van de bedrijfscontext. Welke visie op leren heeft men vandaag? Wat zijn de voornaamste leerdoelstellingen? Vervolgens schuiven we aan tafel met het management om de organisatiebehoeften in kaart te brengen. Tijdens een workshop kijken we naar de interne en de externe uitdagingen. En we vragen ook input aan de medewerkers. Wat zijn hun professionele behoeften vanuit hun functie? Op welke vlakken willen zij hun persoonlijke ontwikkeling doorzetten? Door goed te luisteren naar alle interne noden, leggen we de basis voor een duurzaam leerbeleid.”

Hoe gaan jullie daarna met al deze informatie aan de slag?

Klaas: “We formuleren concrete doelstellingen voor het leerbeleid, afhankelijk van de ambities van de organisatie. Wil ze een expertenrol opnemen naar de buitenwereld toe? Of medewerkers op een gelijkwaardige manier met klanten laten communiceren? In functie hiervan reiken we een heleboel leeractiviteiten aan, rekening houdend met de visie, de mogelijkheden en het budget binnen de organisatie. Bovendien houden we de suggesties van het management en de medewerkers in ons achterhoofd. Door alle partijen te betrekken, creëren we een leerbeleid dat door de hele organisatie gedragen wordt. Daarin streven we naar een combinatie van formeel, informeel en sociaal leren. Mogelijke eindresultaten? Een klankbord voor hr, toegespitste leertrajecten voor verschillende functies en rollen, een uitgebouwd leerplatform …”

Ik kan me voorstellen dat het niet altijd evident is om de juiste balans te vinden …

Klaas: “Vaak focussen organisaties voornamelijk op formeel leren. Wij kijken bewust ook naar andere leervormen. We adviseren rond nieuwe initiatieven, die aansluiten bij de bedrijfscultuur. Daarbij is het essentieel dat we de meerwaarde van informeel en sociaal leren benadrukken. Verder zien we dat organisaties allerlei losse, oppervlakkige opleidingen op touw zetten, waarbij de rode draad voor zowel het bedrijf als de medewerkers ontbreekt. Die investeringen brengen op lange termijn weinig op. Een stevig uitgedacht traject maakt het verschil om effectieve gedragsverandering te realiseren.”

“Leren is zoveel meer dan een trainer die enkele uren voor de groep spreekt. Leren van én met elkaar is minstens even belangrijk.”

Jullie schuiven dus potentiële leeractiviteiten naar voren. Wat is de volgende stap?

Klaas: “Voor ons stopt het traject niet bij de leeractiviteiten. Een nauwgezette opvolging is key! Learnings uit bijvoorbeeld een opleiding moeten ook geïmplementeerd worden. Samen met de organisatie bekijken we hoe we medewerkers stimuleren om de vertaalslag naar de praktijk te maken. Welke handvaten kunnen we bieden? Dat gaat van een persoonlijk opleidingsplan, tot een buddysysteem. Ook individuele gesprekken en coaching van de leidinggevenden behoren tot de mogelijkheden. Afsluiten doen we met een grondige evaluatie van het leerbeleid en de -initiatieven. Zo kunnen we soepel bijsturen waar nodig.”

Wat mogen bedrijven precies verwachten wanneer ze aankloppen bij Obelisk voor advies over hun leerbeleid?

Klaas: “Obelisk neemt samen met hen het leerbeleid onder de loep en werkt vanuit wetenschappelijk onderbouwde modellen. Maar het is niet de bedoeling dat wij alles zomaar voorkauwen. Het traject vraagt ook tijd en engagement van het bedrijf: enkel zo bereiken we kwalitatieve, duurzame resultaten. Ons voornaamste doel? Een ecosysteem opzetten waarin alle leervormen evenveel aandacht krijgen, gebaseerd op de bedrijfscontext en gericht op de organisatiedoelstellingen.”

Om af te sluiten: waarom is Obelisk de juiste partner om hen hierin te begeleiden?

Klaas: “Iedereen kan een leerplatform aankopen, maar wij gaan veel verder dan dat. Wij specialiseren ons als hybride leerexpert en helpen om leersystemen als onderdeel van het leerbeleid te zien. Een losse training geven? Daar doen we niet aan mee. Het leerbeleid is stevig ingebed in onze strategie. Daarnaast verdiepen we ons écht in de bedrijfscontext van onze klanten. Processen opleggen die niet stroken met de bedrijfsmissie, heeft in onze ogen weinig nut. We nemen een faciliterende rol op, zodat onze klanten een eigen visie op leren uitwerken die breed gedragen wordt binnen hun organisatie.”

Bedankt Klaas om de visie van Obelisk op leren uitgebreid toe te lichten! Wil jij het leerbeleid in jouw organisatie naar een hoger niveau tillen? Onze L&D-experts delen met veel plezier hun adviezen en ervaringen!